به نقل از «بازار نیوز»

چالش سیاست‌گذاری در خودکفایی دانه‌های روغنی

تاریخ انتشار: ۲۳ مهر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۱۸۹۲۵۷

شاخص کل قیمت روغن‌های خوارکی از ۴۸واحد در سال ۱۹۹۰ به ۲۴۹ واحد در سال ۲۰۲۲ رسیده که حاکی از ۵.۲ برابر شدن تورم این کالای استراتژیک است.

به گزارش بازارنیوز، با توجه به افزایش جهانی قیمت روغن به عنوان «کالای‌استراتژیک» سبدغذایی مردم، قرارگاه امنیت غذایی در اردیبهشت امسال توزیع حداکثری روغن را مصوب کرد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

بررسی روند افزایش جهانی قیمت مواد غذایی نشان می‌دهد که این تصمیم بی‌دلیل نبود. در کنار این موضوع، وزارت صمت هم تعرفه واردات دانه‌های روغنی را از مهرماه به صفر رسانده است. برای بررسی دلایل این سیاست‌ها، میزان موفقیت آن‌ها در ایران و بررسی راهکار‌ها ابتدا باید روند تغییرات جهانی قیمت را بررسی کرد.

شاخص جهانی قیمت غذا از ۲۲سال پیش پیوسته در حال افزایش است. با این حال این روند از میانه سال۲۰۲۰ که «کرونا» کمر اقتصاد جهان را شکسته و بحران تامین غذا را تشدید کرد، به شدت صعودی شد. در میانه ۲۰۲۰ شاخص کل مواد غذایی حدود ۹۰واحد بود، اما در سال ۲۰۲۲ به حدود ۱۴۰واحد رسید. شاخص کل در هر بازاری بیانگر تغییرات تورمی است. در نتیجه عدد شاخص کل، میانگین تغییرات قیمت در یک بازه زمانی را توصیف می‌کند. برای درک بهتر تغییرات تورمی باید عدد شاخص کل را برای یک بازه زمانی بلند بررسی کنیم. این‌گونه خیلی بهتر متوجه عصیان قیمت مواد غذایی می‌شویم. به این منظور بازه زمانی ۱۹۹۰ تا ۲۰۲۲ را در نظر گرفتیم. شاخص کل مواد غذایی از حدود ۵۳ واحد در سال ۱۹۹۰ به ۱۴۰واحد در سال ۲۰۲۲ رسیده است. درنتیجه تورم مواد غذایی در این ۲۲سال پیش از ۲.۵برابر شده است.

با این حال شاخص کل قیمت روغن‌های خوارکی از ۴۸واحد در سال ۱۹۹۰ به ۲۴۹ واحد در سال ۲۰۲۲ رسیده که حاکی از ۵.۲ برابر شدن تورم این کالای استراتژیک است. در نتیجه تورم روغن ۲.۱برابر تورم سایر مواد غذایی بوده است، حتی تورم غلات که شاخص کل آن از حدود ۵۳ واحد در سال ۱۹۹۰ به ۱۷۰ واحد در سال۲۰۲۲ رسیده فقط ۳.۲برابر شده است. این شدت گرفتن افزایش شاخص کل قیمت روغن را می‌توان برای هر یک از روغن‌ها به تفکیک استخراج کرد. برای مثال قیمت‌های جهانی روغن‌های کلزا، پالم، آفتاب گردان، سویا و زیتون در یک سال اخیر به ترتیب ۷۲، ۶۱، ۴۴، ۴۱ و ۱۵ درصد افزایش یافته‌اند. در نتیجه همین پنج قلم روغن در یک سال به طور متوسط ۴۸ درصد گران‌تر شده‌اند.


افزایش هزینه تولیدکنندگان
یکی از دلایل افزایش قیمت جهانی روغن‌های خوراکی افزایش شاخص قیمت تولیدکنندگان دانه‌های روغنی است. در اینجا هم منظور از شاخص قیمت، تورمی است که از ناحیه افزایش قیمت کود، ادوات کشاورزی و... برای کشت دانه‌های روغنی به تولیدکنندگان این محصولات تحمیل می‌شود.

برای بررسی تغییرات قیمت این محصولات بازه زمانی ۱۹۹۱تا۲۰۲۲ را درنظر گرفتیم. در سال۱۹۹۱ شاخص قیمت تولیدکنندگان دانه‌های روغنی ۹۹.۳۰۰واحد بود، اما در مردادماه به ۲۸۲واحد رسید البته اوج افزایش قیمت این شاخص در ۲۱سال اخیر مربوط به تیر سال جاری بود که عدد شاخص کل به ۳۱۸واحد رسید. در نتیجه تورم جهانی تولیدکنندگان در این مدت نزدیک به ۲.۹برابر شده است.

افزایش جهانی قیمت روغن در کنار دانه‌های روغنی، سطح جدیدی از قیمت را در بازار‌ها شکل می‌دهد برای مثال قیمت روغن سویای آمریکایی که دومین بازار بزرگ صادرات این محصول در جهان را تشکیل می‌دهد، در یک سال اخیر ۶.۸۹درصد و در سه سال اخیر ۳۶.۵۹درصد افزایش یافته است. قیمت هر نیم‌کیلو روغن سویا در بازار جهانی در سال ۱۳۶۰ حدود ۲۳ دلار بود، اما در اردیبهشت سال جاری به حدود ۸۲ دلار رسید و در حال حاضر حدود ۶۴ دلار است. آرژانتین هم به عنوان اولین صادرکننده روغن سویای جهان، جهش زیادی به قیمت این محصول خود داده است؛ به طوری که قیمت آن از حدود ۹ دلار در سال ۱۳۹۷ به ۶۶دلار در ماه جاری رسیده است. این در حالی است که ماه گذشته قیمت روغن سویای آرژانتین ۳۳دلار بود که حاکی از رشد ۹۶درصدی آن در مدت یک ماه است.


سیاست ایران در بازار داخلی
ایران به منظور مقابله با افزایش خزنده قیمت دانه‌های روغنی، از سال‌ها پیش به دنبال خودکفایی در تولید این دانه‌ها بود، اما این برنامه در دولت گذشته شکست خورد به طوری که به دلیل ناموفق بودن برنامه‌ریزی در هشت سال دولت‌های یازدهم و دوازدهم، تنها در ۹ماهه ابتدای سال ۱۴۰۰، ۳۹ هزار میلیارد تومان دانه‌های روغنی به کشور وارد شد. جالب اینجاست که این میزان واردات با ارز۴۲۰۰ صورت گرفت، اما براساس داده‌های مرکز آمار ایران، قیمت روغن از خرداد۱۴۰۰ تا خرداد۱۴۰۱، ۳۳۲ درصد و از شهریور۱۴۰۰ تا شهریور امسال ۲۷۱ درصد افزایش یافت. به دنبال شکست خودکفایی مربوط به دانه‌های روغنی و ضرورت تامین نیاز داخل، دولت سیزدهم تعرفه واردات دانه‌های روغنی را به صفر رساند.


نظرات عجیب
برخی نمایندگان مجلس بدون اشاره به اصل مشکل و ارائه راهکار به انتقاد از این سیاست پرداختند و البته مصرف‌کنندگان را متهم کردند. برای نمونه علیرضا عباسی، عضو کمیسیون کشاورزی مجلس، ضمن اشاره به این‌که مصرف زیاد روغن برای بدن ضرر دارد و ایرانی‌ها دو برابر سرانه جهانی روغن مصرف می‌کنند، گفت که صفر شدن تعرفه واردات کمکی به تولیدکنندگان داخلی نمی‌کند. این در حالی است که به گفته مهدی صفری، کارشناس اقتصاد کشاورزی کشور حدود ۷۴درصد وابستگی در واردات دانه‌های روغنی و ۸۶درصد وابستگی در واردات روغن دارد.

وی به برنامه میز اقتصاد شبکه یک سیما گفته که حدود ۱۰سال است که به دنبال این هستیم که سطح زیر کشت دانه‌های روغنی در داخل کشور افزایش پیدا کند، اما برای انجام این برنامه، نیاز داریم که زنجیره یکپارچه دانه تا روغن و نهاده به صورت واحد اداره شود. مشکلات دیگری که صفری به آن اشاره کرده از این قرار هستند: «وزارت جهاد کشاورزی قیمت ۲۳ هزار تومان را برای خرید دانه‌های روغنی اعلام می‌کند، اما وزارتخانه دیگری تعرفه را صفر می‌کند. واردات یک کیلوگرم دانه روغنی سویا حدود ۱۷تا۱۸هزار تومان است در حالی که از کشاورز داخلی ۲۳هزار تومان می‌خرند؛ خوب کدام کارخانه روغن‌کشی ما می‌رود از کشاورز یک محصول ۲۳هزار تومانی را بخرد؟! وقتی تعرفه واردات روغن را صفر می‌کنیم، قاعدتا اولویت‌شان واردات روغن می‌شود. آسیب این است که ما همواره وابسته به محصولات نهایی می‌شویم.»

/ جام جم

برچسب ها: سیاست‌گذاری ، خودکفایی ، دانه‌های روغنی لینک کوتاه خبر: bzna.ir/000SGq

منبع: بازار نیوز

کلیدواژه: سیاست گذاری خودکفایی دانه های روغنی دانه های روغنی تعرفه واردات سال ۲۰۲۲ بازه زمانی ۲۰۲۲ رسیده مواد غذایی جهانی قیمت قیمت روغن سال اخیر روغن ها شاخص کل دانه ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت bazarnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «بازار نیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۱۸۹۲۵۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

فواید و مضرات روغن حیوانی

تحقیقات اولیه روی موش‌ها نشان می‌دهد که روغن حیوانی با کاهش کلسترول و تری‌گلیسیرید و افزایش سطح کلسترول خوب (اچ‌دی‌ال) خطر ابتلا به بیمارهای قلبی‌عروقی را کاهش می‌دهد.

به گزارش مشرق، روغن حیوانی یا گی (Ghee) در واقع شکلی از کره است که برای پخت‌وپز، طعم‌ دادن به غذا و همچنین به‌عنوان منبع چربی استفاده می‌شود.

این روغن قرن‌ها است که وجود دارد و در کشورهای مختلف از جمله ایران استفاده می‌شود. در طب سنتی هند هم به نام آیورودا ریشه دارد. در این سیستم پزشکی سنتی، روغن حیوانی ماده‌ای ارزشمند برای تقویت و ایجاد تعادل میان اجزای مختلف بدن به شمار می‌رود. با این حال برای اثبات فواید این ماده غذایی برای قلب، روده یا کنترل وزن، چنانچه امروز ادعا می‌شود، تحقیقات بالینی محدودی انجام شده است.

روغن حیوانی چیست؟

روغن حیوانی یا گی، نوعی کره تصفیه‌شده است که برای تهیه آن، کره را مدت زمان طولانی‌ حرارت می‌دهند تا مواد جامد شیر (پروتئین‌ و لاکتوز) از آن جدا و ته‌نشین شود و عطروطعمی شبیه آجیل بوداده پیدا کند.

گرما پروتئین‌های شیر مانند کازئین و نیز لاکتوز آن را تجزیه می‌کند و بر این اساس روغن مشخصه تغذیه‌ای منحصربه‌فرد به دست می‌آورد: کسانی که با تحمل لاکتوز مشکل دارند و نمی‌توانند کره بخورند، می‌توانند روغن حیوانی را بدون مشکل مصرف کنند.

این روغن در هند نیز یک عنصر کلیدی در آشپزی به شمار می‌رود. هندی‌ها روغن حیوانی را خالص و ناب می‌دانند و هرچیزی که با این روغن پخته شود هم خالص و ناب محسوب می‌شود.

در طب آیورودا، بر فواید درمانی روغن حیوانی یا گی، چه به صورت مجزا و چه همراه با سایر ترکیب‌های دارویی تاکید و حتی گفته می‌شود که مصرف روزانه و همیشگی این روغن ضرری ندارد.

ارزش غذایی روغن حیوان یا گی

مشخصات تغذیه‌ای این روغن شبیه کره است و هر یک قاشق چای‌خوری از آن ۱۲۳ کالری، ۱۴ گرم چربی، ۱۱۸ میکروگرم ویتامین آ و ۰.۴ میلی‌گرم ویتامین ئی دارد. روغن حیوانی تقریبا تماما چربی است (۹۵ درصد) و رطوبت آن به کمتر از ۰.۵ درصد می‌رسد.

این روغن منبع مهم اسید لینولئیک مزدوج یا سی‌ال‌ای (conjugated linoleic acid)، نوعی اسید چرب غیراشباع امگا ۶، است. سی‌ال‌ای به طور طبیعی در محصولات لبنی یافت می‌شود و برای سلامتی مزیت‌هایی دارد، از جمله در زمینه‌هایی مانند چاقی، سرطان، فشار خون (کاهنده فشار خون)، دیابت (تعدیل‌کننده قند خون) و تقویت‌کننده سیستم ایمنی.

در روغن حیوانی یا گی ویتامین‌های محلول در چربی مانند ویتامین آ وهمچنین بسته به نشان تجاری این روغن، ویتامین‌های دی، ئی و کا وجود دارند. مصرف ویتامین‌های محلول در چربی همراه با منبع چربی مانند روغن حیوانی در جذب مواد مغذی موثر است.

تاثیر روغن گی بر سلامتی؛ مزایا و مضرات

تحقیقات اولیه روی موش‌ها نشان می‌دهد که روغن حیوانی یا گی با کاهش کلسترول و تری‌گلیسیرید و افزایش سطح کلسترول خوب (اچ‌دی‌ال) خطر ابتلا به بیمارهای قلبی‌عروقی را کاهش می‌دهد. با این حال به منظور اثبات فواید این روغن‌ برای سلامتی انسان‌ها به تحقیقات بیشتری نیاز است.

یک مطالعه در پاکستان‌ نشان داد که این نوع روغن برخلاف تصور عمومی، بیماری عروق کرونر را در مصرف‌کنندگان کاهش داد نه افزایش. با این حال توصیه انجمن قلب آمریکا این است که پنج تا شش درصد کالری‌ مصرفی روزانه از چربی‌های اشباع‌شده باشد. زیرا ارتباط میان مصرف چربی اشباع‌شده با کلسترول بد (ال‌دی‌ال) و افزایش خطر بیماری قلبی پیش‌تر اثبات شده است.

از آنجا که روغن حیوانی یا گی، کره تصفیه‌ شده و فاقد کازئین یا لاکتوز است، افرادی که به بیماری عدم تحمل لاکتوز دچارند، می‌توانند این روغن را بدون مشکل مصرف کنند.

این روغن حاوی نوعی تری گلیسیرید با زنجیره متوسط ام‌سی‌تی (MCT) است؛ نوعی چربی که با سرعت بیشتری در بدن تجزیه و جذب می‌شود. طبق برخی پژوهش‌ها، ام‌تی‌سی‌ها مصرف انرژی را افزایش می‌دهند و بر احساس سیری تاثیر می‌گذارند و می‌تواند در کاهش وزن موثر باشد.

به رغم فواید فراوان روغن حیوانی یا گی، افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی‌عروقی به دلیل اینکه روغن یک چربی‌اشباع‌شده‌ محسوب می‌شود، باید در مصرف آن احتیاط کنند اما می‌توان از این روغن حیوانی به عنوان یکی از عناصر رژیم غذایی سالم بهره‌مند شد.

منبع:سلامت نیوز